شاید عنوان این نوشتار چندان جالب به نظر نیاید. علتش هم این است که خیلی ها گمان می کنند درس خواندن کاری ندارد. گروه دیگری هم معتقدند که درس خواندن اسلوب و شیوه دارد و آنها این شیوه ها را بلدند. و در نهایت گروه سومی هستند که طبق چهارچوب و به صورت صحیح مطالعه می کنند.
اصولا هر کاری شیوه و روش خودش را دارد که یکی از مهمترین عوامل موفقیت در همان کار به شمار می رود. مطالعه دروس حوزه نیز از این قاعده مستثنا نیست.
البته برخی از اساتید به راه های تحصیل و مطالعه اشاره می کنند و طلاب جوان را با این شیوه ها اشنا می کنند ولی متاسفانه طرح این مسائل خیلی گذرا و سطحی است و فقط در برخی سطوح و توسط برخی اساتید بیان می شود.
در این نوشتار در صدد بیان این شیوه ها و راهکارها هستیم:
حوزه علمیه با شور و نشاط آموزشی، شاداب می نماید، با تدریس و تحصیل حیات خود را نشان می دهد و در سایه اوراق کتاب و دفتر گلستان خود را به نمایش در می آورد، عطر دل انگیز می پراکند و فضایی چشم نواز و دیدنی در افق دید ناظران می گشاید.
میراث علمی حوزه های دینی، ره آورد علاقه های عاشقانه بزرگان دین به دین پژوهی است آنان که با حداقل امکانات و در سخت ترین شرایط به تحصیل و تعلیم پرداخته اند و چراغ معرفت و ایمان را فروزان نگاه داشتند و اینک نیز حوزه های دینی همان مسیر را ادامه می دهند.
تعلیم و تعلم در حوزه علمیه دارای ویژگیهای خاص و بعضا منحصر به فردی است که چه بسا در مجامع علمی و محیطهای آموزشی دیگر کمتر یافت شود در ذیل به چند مورد از آنها اشاره می شود:
- اخلاص در تحصیل و تدریس
- مطالعه و تحقیق
- مباحثه
- رابطه استاد و شاگرد
- تدریس ضمن تحصیل
- طول دوره آموزشی
- جهت گیری درس
عشق و علاقه به تحصیل
اخلاق در تحصیل و تدریس
محیط حوزه های علوم دینی محیط صفا و صمیمیت و اخلاص و معنویت است. (1)
طلاب علوم دینی تعلیم و آموزش را امری الهی تلقی می کنند و این اصلی است که از ابتدا تا کنون در نظام علمی شیعه حاکم بوده است. (2)
از آنجا که هدف از تحصیل در حوزه همان است که در کتابهای آسمانی به عنوان هدف انبیاء بیان شده است، می توان گفت که چارچوب تحصیلات حوزوی در درجه اول خودسازی و در درجه دوم علم و آگاهی است و این دو اصل جز با تقوا و خلوص نیت میسر نمی گردد (3). لذا هر کس در حوزه درس را یک عبادت و وظیفه دینی تلقی می کند و خود را به اصول و رعایت ضوابط و مقررات آموزشی پایبند می داند (4).
امتیازی که طلاب برای یکدیگر می شناسند جز امتیاز علمی و تقوایی نیست، تقدم و احترام واقعی یک طلبه نسبت به دیگران جز بر مبنای تحصیلات و قدس و تقوا نمی تواند باشد. تنها امتیازات تحصیلی و معنوی است که احترام طلاب را نسبت به یک فرد بخصوص جلب می کند و ارزش او را در نظر آنها بالا می برد (5).
اخلاص در عمل از مسائل مهم زندگی علمی طلاب است چرا که حیات و ارزش انسان به علم است و ارزش علم و دانش به عمل و ارزش و اهمیت عمل به اخلاص همانگونه که آب مایه حیات پدیده ها و عامل شادابی آنهاست، اخلاص نیز موجب حیات و ارزش اعمال و پشتوانه ای برای بقاء و دوام آن است.
این اخلاص با همه اهمیت و تاکیدی که نسبت به آن شده است در باره اعمال روحانیون از اهمیت ویژه ای برخوردار است زیرا ایشان وابسته به نظام فکری و فرهنگی اسلام و عامل نشر و گسترش ارزشهای والای قرآن هستند.
لذا آنان دامن خود را از هر ناخالصی دور می سازند و در تمام مراحل زندگی و مسندهای علمی، اخلاص را فرا راه خویش قرار می دهند، که عزت و عظمت آنان نیز در همین است. (6)
مطالعه و تحقیق
اصولا مساله تعلیم و تعلم در حوزه های علمیه بر محور مطالعه و تحقیق و تفکر در جزئیات مطالب استوار است.
مطالعات طلاب معمولا در دو بخش و دو مرحله از روند آموزشی آنها انجام می گردد:
الف) مطالعه پیش از درس
ب) مطالعه پس از درس
ادامه »
آخرین نظرات