مدرسه علمیه الزهرا(س) واوان

یَاْیُهَا الَذیِنَ ءَامَنُوا اْنْفِقُواْ مِمَا رَزَقْنَکُمْ مِنْ قَبْلِ اَنْ یَاْتِیَ یَوْمٌ لآ بَیْعٌ فِیهِ ولآ خُلَهٌ و لآ شَفَعَهٌ 

ای کسانی که ایمان آورده اید : از آنچه به شما روزی داده ایم  انفاق کنید ، پیش از آن که روزی فرا رسد که نه خرید و فروشی و نه دوستی و شفاعتی در آن است .

سوره مبارکه بقره : آیه ۲۵۴

آیه

یا أَیهَا الَّذِینَ آمَنُوا اتَّقُوا اللَّهَ وَ کُونُوا مَعَ الصَّادِقِینَ[1]

ترجمه

ای کسانی که ایمان آورده اید! از خدا پروا کنید و با راستگویان باشید.

توضیح

کلمه «صدق» در اصل به معنای این است که گفتار و یا خبری که داده می شود با خارج مطابق باشد، و کسی که خبرش مطابق با واقع و خارج باشد«صادق» می گویند. و لیکن از آنجایی که به طور استعاره و مجاز اعتقاد و عزم و اراده را هم قول نامیده اند در نتیجه صدق را در آنها نیز استعمال کرده، انسانی را هم که عملش مطابق با اعتقادش باشد و یا کاری که می کند با اراده و تصمیمش مطابق باشد، و شوخی نباشد، صادق نامیده اند.

و اطلاق امر به تقوی و اطلاق کلمه” صادقین” و همچنین اینکه به طور مطلق فرموده: با صادقین باشیدبا اینکه معیت و با کسی بودن به معنای همکاری کردن و پیروی نمودن است- همه قرینه هایی هستند که دلالت می کنند بر اینکه مقصود از صدق، معنای مجازی و وسیع آن است، نه معنای لغوی و خاص آن.

بنابر این، آیه شریفه به مؤمنین دستور می دهد که تقوا پیشه نمایند. و صادقین را در گفتار و کردارشان پیروی کنند، و این غیر از آن است که بفرماید” شما نیز مانند صادقین متصف به وصف صدق باشید” زیرا اگر آن بود، می بایستی بفرماید” و از صادقین باشید” نه اینکه بفرماید” و با صادقین باشید"، و این پر واضح است و احتیاج به توضیح ندارد.[2]

نکته ها

در روایات شیعه و سنی آمده است که مقصود از «الصَّادِقِینَ»، محمّد صلی الله علیه و آله و آل محمّد علیهم السلام می باشند. آیه 177 سورۀ بقره، اهل ایمان، انفاق، نماز، وفای به عهد و صبر در برابر مشکلات را صادق می شمارد و آیه 15 سوره حجر و 8 سوره حشر، مهاجرانِ رنج کشیده و جان برکف را «صادق» شمرده است.

پیام ها

1-دوستی، همنشینی و همراهی با راستگویان، یکی از عوامل تربیت و جلوگیری انسان از انحراف است. «اتَّقُوا اللَّهَ وَ کُونُوا مَعَ الصَّادِقِینَ»

2-از رهبران الهی جدا نشویم. «کُونُوا مَعَ الصَّادِقِینَ»

3-رهبران الهی معصوم هستند، وگرنه خداوند فرمان نمی داد با آنان باشید. [3] «کُونُوا مَعَ الصَّادِقِینَ»

4-تکامل جامعه در سایۀ ایمان، تقوا و اطاعت از رهبر معصوم است. «آمَنُوا، اتَّقُوا، مَعَ الصَّادِقِینَ»

5-در هر زمان باید معصومی باشد که مسلمانان با او همراه باشند. «کُونُوا مَعَ الصَّادِقِینَ»

صفحات: 1· 2

برخی گمان کرده‌اند که مسلمانی صرفاً انجام کارهای خوب است، به همین خاطر نیازی نیست که انسان نمار بخواند یا دیگرعبادات را انجام دهد، این ادعا با شاکله و اساس دین سازگاری ندارد، زیرا از دیدگاه قرآن کریم، اساس اسلام، تسلیم بودن در مقابل خداوند متعال است.[آل‌عمران/10] لذا اگر شخصی کافر شود و خداوند را انکار کند، اعمال خوب وی در قیامت، از بین می‌رود و حبط می‌شود.[ابراهیم/18]
بنابراین برای رسیدن به سعادت واقعی، انسان باید مطابق آن‌چه خداوند متعال توسط پیامبران به وی رسانده عمل کند، و کمک کردن وی به دیگران نیز باید به خاطر دستور خداوند متعال باشد. برخی عمل بر طبق حسن و قبح عقلی را برای سعادت کافی می‌دانند، ولی این سخن درست نیست واگر شخصی این ادعا را قبول کند، هدف بعثت پیامبران الهی بی‌معنا می‌شود. چرا که ما نمی‌دانیم در جهان آخرت چه عملی ثواب بیشتری دارد و ما را نجات می‌دهد، لذا به وحی نیازمندیم. در نتیجه برای سعادتمند شدن در آخرت باید به تمام دستورات انبیا و در حال حاضر به تمام دستورات قرآن کریم اعم از عبادات و غیز آن عمل کنیم.

 بعضي از گناهان بزرگ براي انسانهاي سر به راه لقمه گلوگير است.  وقتي به قد و بالاي گناه نگاه مي کند  دامن تقوايش را جمع مي کند و روي برمي گرداند که ما را چه به اين عصيان عظيم!

اما همين آدم چند وقت بعد همان عصيان عظيم را يک لقمه مي کند و انگار نه انگار. راستي چه بر اين آدم گذشته که به اينجا رسيده و اينقدر خوش اشتها شده است؟

ماجرا اين است که ابليس و دستياران زبده اش براي کشاندن انسان به دام گناهان بزرگ ابتدا با پيشنهادات کوچکتر شروع مي کنند و به مرور گزينه هاي بزرگتري را روي ميز مي گذارند. اول انسان را به تخم مرغ دزدي تشويق مي کنند و کم کم کارشان را توسعه مي دهند و يک روز  انسان به خودش مي آيد مي بيند گله شتر مردم را بار کرده است.

اسم اين ترفند خطوات شيطان(گامهاي شيطان) است. گامهايي که به تدريج انسان درستکار را به زشتکاري مي کشاند.

يا أَيهَا الَّذِينَ آمَنُوا لَا تَتَّبِعُوا خُطُوَاتِ الشَّيطَانِ وَمَنْ يتَّبِعْ خُطُوَاتِ الشَّيطَانِ فَإِنَّهُ يأْمُرُ بِالْفَحْشَاءِ وَالْمُنْكَرِ…

اي کساني که ايمان آورده ‏ايد پاي از پي گامهاي شيطان نگذاريد و هر کس پاي بر جاي گامهاي شيطان نهد [بداند که] او به زشتکاري و ناپسند وا مي‏ دارد…

(سوره نور آيه 21)

بحث اخلاق در قرآن، بسیار مهمّ است. کتاب های زیادی در این خصوص تدوین شد. قرآن کریم، زیباترین صفات اخلاقی را به رسول رحمت نسبت می دهد. و انّک لَعَلی خُلُق عظیم(۱)و رحمه للعالمین(۲)، از جمله صفات اخلاقی است که قرآن کریم به رسول اکرم (ص) نسبت داده است.

پیروزی پیامبر اسلام ـ صلی الله علیه و آله و سلم ـ هر چند با تأیید و امداد الهی همراه بود. ولی عوامل زیادی در آن نقش داشت که یکی از مهم ترین آن ها جاذبه اخلاقی پیامبر ـ صلی الله علیه و آله و سلم ـ بود، آن چنان صفات عالی انسانی و مکارم اخلاق در او جمع بود که دشمنان سرسخت را تحت تأثیر قرار می داد و به تسلیم وادار می کرد و این است که قرآن کریم فرمود:

«به برکت رحمت الهی، در برابر آنان نرم (و مهربان) شدی و اگر خشن و سنگدل بودی از اطراف تو پراکنده می شدند، پس آن ها را ببخش و برای آن ها آمرزش بطلب و در کارها با آنان مشورت کن، اما هنگامی که تصمیم گرفتی بر خدا توکل کن زیرا خداوند توکل کننده را دوست دارد.»(۳)

رسول گرامی اسلام نیز در این خصوص می فرماید: من به پیامبری برگزیده شده ام تا مکارم اخلاق را تمام کنم.(۴)

در گرو این کارهای نیک و اخلاق پسندیده است که خداوند متعال به پیامبرش فرمود:

خُذِ الْعَفْوَ وَأْمُرْ بِالْعُرْفِ وَأَعْرِضْ عَنِ الْجَاهِلِینَ.

یعنی: «(با آن ها مدارا کن) و عذرشان را بپذیر و به نیکی ها دعوت نما و از جاهلان روی بگردان.»(۵)

این آیه را جامع ترین آیه برای مکارم اخلاق دانسته اند چنان چه امام صادق ـ علیه السلام ـ می فرمایند: خداوند پیامبرش را به مکارم اخلاق امر نموده و در قرآن کریم، آیه ای جامع تر از این آیه درباره مکارم اخلاق وجود ندارد.(۶)

در روایت دیگر نیز از امام صادق ـ علیه السلام ـ نقل شده است که فرمودند: آگاه باشید که مکارم (خوبی ها و نیکی های) دنیا و آخرت در سه حرف قرآن کریم آمده است:

خُذِ الْعَفْوَ ۲. وَأْمُرْ بِالْعُرْفِ ۳. وَأَعْرِضْ عَنِ الْجاهِلِینَ

سپس فرمود: تفسیر این آیه این است که:

رابطه برقرار کن با کسی که با تو قطع رابطه کرده است.
کسی را که به تو ظلم نموده است ببخش.
عطا کن به کسی که تو را محروم ساخته است.(۷)

ادامه »