مقدمه:
بدون ترديد وجود مقدس حضرت زهرا(سلام الله علیها) و سيره، رفتار و گفتار آن گرامي براي تمام زنان مسلمان مايه مباهات و اسوه كامل مي‌باشد. بانوي بزرگواري كه حضرت خاتم الانبياء(صلی الله علیه و آله) در ستايش او فرمود: «أَنَّ ابْنَتِي فَاطِمَةَ سَيِّدَةُ نِسَاءِ أَهْلِ الْجَنَّةِ؛ (1) دخترم فاطمه(سلام الله علیها) سرور بانوان بهشتي است.»
طبق اين گفتار ارزشمند نبوي(صلی الله علیه و آله)، حضرت زهرا(سلام الله علیها) سرآمد تمام زنان سعادتمند عالم است كه در اثر كوشش در راه حق به مقامات عاليهٔ معنوي نائل شده‌اند.
رسول گرامي اسلام(صلی الله علیه و آله) در گفتار ديگري به عظمت و بزرگواري حضرت زهرا(سلام الله علیها) اشاره كرده و به او فرموده است: «يَا فَاطِمَةُ! أَ لَا تَرْضَيْنَ أَنْ تَكُونِي سَيِّدَةَ نِسَاءِ الْعَالَمِينَ و سَيِّدَةَ نِسَاءِ هَذِهِ الْأُمَّة و سَيِّدَةَ نِسَاءِ الْمُؤْمِنِينَ؛ (2) اي فاطمه! آيا [به اين كرامتي كه خداوند به تو داده] خشنود نيستي كه تو سرور زنان جهان و سرور زنان اين امت و سرور بانوان اهل ايمان باشي؟»
آري، حضرت زهرا(سلام الله علیها) جلوه‌اي كامل از تمام كمالاتي است كه يك زن در طول حيات خود ممكن است به آن نايل شود. حضرت امام خميني(ره) در اين باره مي‌فرمايد: «تمام ابعادي كه براي زن متصور است، براي يك انسان [كامل] متصور است، در فاطمهٔ زهرا(سلام الله علیها) جلوه كرده و بوده است.» (3)
امام خميني(ره) براي شناساندن ويژگي يك بانوي كمال‌يافته با اشاره به وجود مقدس حضرت زهرا(سلام الله علیها) مي‌فرمايد: «آن بزرگوار يك زن معمولي نبوده است؛ يك زن روحاني، يك زن ملكوتي، يك انسان به تمام معنا انسان. او موجودي ملكوتي است كه در عالم به صورت انسان ظاهر شده است. زني كه تمام خاصه‌هاي انبيا در اوست. زني كه اگر مرد بود، نبي بود، به جاي رسول الله(صلی الله علیه و آله) بود. معنويات، جلوه‌هاي ملكوتي، جلوه‌هاي الهي، جلوه‌هاي جبروتي، همه در اين موجود مجتمع است.» (4)
با توجه به اين ويژگيهاي كم نظير، بهترين كسي كه مي‌تواند درس زندگي را به بانوان عصر ما بياموزد، شخص حضرت زهرا(سلام الله علیها) است. از اين رو، در اين مقال بخشهايي از سيره و سخن آن بزرگوار را كه قابليّت الگو برداري و درس آموزي براي زنان مسلمان دارد، تقديم مي‌كنيم. به اميد آنكه بتوانيم ـ در عصري كه از هر سو دشمنان اسلام و شياطين وسوسه‌گر، ايمان و ارزشهاي اصيل جامعه و امنيت اخلاقي جوانان و زنان را هدف گرفته‌اند و با هر وسيله‌اي براي تضعيف باورهاي دختران و زنان مسلمان تلاش مي‌كنند ـ رفتارهاي خود را با آن حضرت هماهنگ نماييم و درسهايي از آن بانوي مخدّره فرا گيريم.
قناعت، سادگي و شكرگزاري
هر زن مسلماني در پرتو تعاليم قرآن و اهل‌بيت(علیهم السلام) همواره ساده زيستي را نصب العين خود قرار داده، و تمام همت خود را براي تربيت فرزندان صالح و حركت به سوي كمال بكار مي‌گيرد؛ چرا كه دلدادگي به دنيا و مظاهر فريبندهٔ آن مانع رشد و ترقي معنوي و كمال انساني است. زني كه فقط به دنبال تشريفات، دنياگرايي، زندگي شاهانه و اشرافي و لباسهاي آن چناني باشد، نمي‌تواند به اهداف والاي زندگي پاك معنوي دست يابد و فرزنداني شايسته تربيت كند. به همين جهت، حضرت زهرا(سلام الله علیها) با اينكه دختر بزرگ رهبر جهان اسلام بود و مي‌توانست از موقعيت خود بهره برداري مادّي بكند؛ امّا چنين نكرد.
سلمان فارسي مي‌گويد: روزي حضرت فاطمه(سلام الله علیها) را ديدم كه چادري ساده بر سر داشت. با تعجب عرضه داشتم: عجبا! دختران پادشاهان ايران و قيصر روم بر كرسيهاي طلايي مي‌نشينند و پارچه‌هاي زربافت و اشرافي به تن مي‌كنند؛ امّا دختر رسول خدا(صلی الله علیه و آله) كه عظمت و جلالتش از همهٔ آنها بالاتر و بيش‌تر است، نه چادرهاي گران‌قيمت بر سر دارد و نه لباسهاي فاخر و زيبا! حضرت زهرا(سلام الله علیها) فرمود: «يَا سَلْمَانُ! اِنَّ اللَّهَ ذَخَّرَ لَنَا الثِّيَابَ وَ الْكَرَاسِيَّ لِيَوْمٍ آخِرٍ؛ اي سلمان! خداوند [بزرگ] لباسهاي [زينتي] و تختهاي [طلايي] را براي روز قيامت ما ذخيره كرده است.»
آن گاه حضرت فاطمه(سلام الله علیها) به محضر رسول خدا(صلی الله علیه و آله) آمد و عرض كرد: «يا رسول الله! سلمان از لباس سادهٔ من تعجب كرد. قسم به خدايي كه تو را به رسالت در راه حق بر انگيخت! من و همسرم علي(علیه السلام) همواره زندگي ساده را پيشهٔ خود كرده‌ايم. فرش خانهٔ ما پوست گوسفندي است كه روزها شترمان بر روي آن علف مي‌خورد و شبها بر روي آن مي‌خوابيم و بالش ما چرمي است كه از ليف خرما پر شده است.» (5)
همچنين روزي رسول خدا(صلی الله علیه و آله) وارد منزل حضرت زهرا(سلام الله علیها) شد و دخترش را مشاهده كرد كه روي زمين نشسته، با يك دست فرزندش را در آغوش گرفته، شير مي‌دهد و با دست ديگر با آسياب دستي گندمها را آرد مي‌كند. از ديدن زندگي ساده؛ امّا گرم و پرعاطفهٔ حضرت فاطمه(سلام الله علیها) اشك در چشمان رسول خدا(صلی الله علیه و آله) حلقه زد و فرمود: «يَا بِنْتَاهْ! تَعَجَّلِي مَرَارَةَ الدنيا بِحَلاوَةِ الْآخِرَةِ؛ دخترم! مشكلات دنيا را به ياد شيريني [و حلاوت زندگي در] جهان آخرت بر خود هموار ساز و تحمل كن!»
حضرت فاطمه(سلام الله علیها) نيز عرضه داشت: «يَا رَسُولَ اللَّهِ! الْحَمْدُ لِلَّهِ عَلَي نَعْمَائِهِ وَ الشُّكْرُ لِلَّهِ عَلَي آلَائِهِ؛ (6) اي رسول خدا! حمد و سپاس خداوند را در مقابل اين همه نعمتي كه به ما داده است.»
البته ساده زيستي بانوي مسلمان به اين معنا نيست كه ژوليده، آلوده و بد لباس زندگي كند؛ بلكه سادگي او بايد توأم با پاكي و تميزي باشد.
كار و تلاش و خيرخواهي
يك زن با ايمان همواره در راه احياي ارزشهاي الهي و پيشرفت جامعه و خانواده‌اش تلاش مي‌كند و حضرت زهرا(سلام الله علیها) نمونه بارزي از بانوان پر تلاش در طول تاريخ است. آن حضرت علاوه بر تلاشهاي معنوي، در عرصه‌هاي عبادت و تقوا، خانواده داري و تربيت فرزندان نيز الگويي تمام عيار مي‌باشد. كار شبانه‌روزي براي تعالي و استحكام خانواده، تربيت و پرورش فرزندان شايسته، آموزش علم براي تشنگان دانش، ايراد خطابه و روشنگري مردم در صحنهٔ اجتماع و در يك كلام، حركت با تمام وجود به سوي رشد و كمال، از ويژگيهاي بارز آن سرور بانوان عالم است.
حضرت زهرا(سلام الله علیها) در گزارشي كه در مورد كوششهايش در خانه و خانواده‌اش براي رسول خدا(صلی الله علیه و آله) بيان مي‌كند، چنين عرضه مي‌دارد: «لَيْلَتِي جَمِيعاً اُدِيرُ الرَّحَي حَتَّي اُصْبِحَ وَ اَبُو الْحَسَنِ يَحْمِلُ حَسَناً وَ حُسَيْنا؛ (7) شب تا صبح به آرد كردن گندم مشغول بودم، در حالي كه ابوالحسن، [فرزندانم] حسن و حسين(علیه السلام) را نگه داري مي‌كرد.»
مهمان نوازي
پذيرايي از مهمان از زيباترين آموزه‌هاي دين ماست، و اين مهمان نوازي را كه يكي از اين اوصاف بزرگوارانه است، مي‌توان به شكلي زيبا و شايسته در سيره حضرت زهرا(سلام الله علیها) به نظاره نشست. روزي حضرت علي(علیه السلام) مهماني را به همراه خود به منزل آورد و از حضرت زهرا(سلام الله علیها) پرسيد: «آيا غذايي در منزل داريم كه اين مهمان گرسنه را سير كنيم؟» حضرت زهرا(سلام الله علیها) با كمال بزرگواري فرمود: «مَا عِنْدَنَا إِلَّا قُوتُ الصِّبْيَةِ وَ لَكِنَّا نُوءْثِرُ بِهِ ضَيْفَنَا؛ (8) در خانه ما فقط به اندازه خوراك يك دختر بچه هست؛ امّا [امشب] ايثار كرده، [گرسنگي را تحمل مي‌كنيم و] اين مقدار غذا را به مهمان مي‌بخشيم.»
آخرین نظرات