مدرسه علمیه الزهرا(س) واوان

 نویسنده: احمد اردکانی محیطی

آنچه را كه در این گفتار به آن پرداخته می‌شود، طرح چند سؤال و جواب است كه پاسخ‌های آن روشنگر بعضی از مقامات والای حضرت است.
گرچه بررسی دقیق و گسترده این سؤالات مجال بیشتری می‌طلبد، امّا از باب آن كه «ما لا یدْرَكْ كُلُّهُ لا یتْرَكُ كُلُّهُ» به طور خلاصه و فشرده به آن می‌پردازیم. تا نقطه شروعی باشد برای پژوهشگران عالی مقام.

1 ـ آیا او مقام عصمت داشت؟

یكی از لقب‌های مشهور و معروف حضرت فاطمه، دختر موسی بن جعفر علیهماالسلام، معصومه است. آیا این لقب، بر عصمت آن بانوی بزرگوار دلالت دارد؟
آن گونه كه در روایت آمده، حضرت علی بن موسی الرّضا علیه السلام فرمود: «مَنْ زارَ المَعْصُومَةَ بِقُمْ كَمَنْ زارَنی».(1)
هر كس معصومه علیهاالسلام را در قم زیارت كند، مثل كسی است كه مرا زیارت كرده است.
امام رضا علیه السلام در این روایت، دو مطلب را بیان فرمود: اوّل این كه آن حضرت را به لقب معصومه نامید، دوم این كه، زیارتش را همسنگ زیارت خودش؛ یعنی، امام معصوم قرار داد.
از آن جایی كه هیچگاه امام علیه السلام در سخنانش به گزافه گویی و غلوّ نمی‌پردازد، این سخن گهربارش بر عصمت حضرت معصومه علیهاالسلام دلالت دارد.
در روایت آمده است كه امام صادق علیه السلام فرمود: «اَلا وِ اِنّ قُم الْكُوفَةُ الصّغیرةُ، اَلا اِنّ لِلْجَنَّةِ ثَمانِیةَ اَبْوابٍ ثَلاثَةٌ مِنْها اِلی قُمْ، تُقْبَضُ فیها اِمْرَأةٌ مِنْ وُلْدی اسمُها فاطِمَة بنتَ مُوْسی، و تُدْخَلُ بشفاعَتِها شیعَتی الْجَنَّةَ بِاَجْمَعِهِمْ».(2)
«قم كوفۀ كوچك است و بهشت هشت در دارد، سه در از آن‌ها به روی قم باز است و بانویی از فرزندان من در آن جا دفن خواهد شد كه فاطمه دختر موسی نام دارد. و با شفاعت وی همۀ شیعیان وارد بهشت می‌شوند».
شفاعت جمیع شیعیان مقام والایی است كه به هر شخص عادی، اعطا نمی‌شود.
و عن سعد بن سعد عن الرضا علیه السلام : «یا سَعْدُ مَنْ زارَها فَلَهُ الْجَنَّةُ».(3)
امام رضا علیه السلام فرمود: «ای سعد هر كس حضرت معصومه را زیارت كند وارد بهشت می‌شود.
روایات زیادی در این زمینه وارد شده كه انسان مطمئن می‌شود، حضرت معصومه فوق یك انسان عادی است.
البته تردیدی نیست كه عصمت نیز مانند كمالات دیگر انسانی دارای مراتب و درجاتی است كه عالی‌ترین درجه آن را پیامبر خاتم صلی الله علیه و آله و فاطمه زهرا علیهاالسلام و دوازده جانشین پیامبر علیهم السلام دارا هستند.
اتّفاق علمای امامیه بر این است كه همۀ پیامبران و فرشتگان الهی معصوم هستند.
هیچ دانشمندی در مورد افرادی چون حضرت «ابوالفضل» و «حضرت علی اكبر»، و «حضرت زینب» و «حضرت معصومه» ادّعا نكرده كه آن‌ها معصوم نیستند، بلكه شخصیت‌های بزرگی در مورد عصمت آن‌ها سخن گفته اند. و در این زمینه باید به كتب مربوط به آن‌ها مراجعه شود.(4)
تشریف فرمایی دو شخص ناشناس (5) ـ كه به احتمال قوی امام رضا علیه السلام و امام جواد علیه السلام بودند ـ برای مراسم تجهیز و نماز این بانوی بزرگوار، تأیید واضحی بر عصمت وی می‌باشد. زیرا مطابق اعتقاد قطعی شیعه «جنازه معصوم را فقط معصوم به خاك می‌سپارد».(6)
در زیارتنامۀ وی كه منصوص از امام رضا علیه السلام است، آن حضرت دختر رسول خدا صلی الله علیه و آله، دختر فاطمه زهرا، خدیجه كبری، امیرالمؤمنین علی بن ابیطالب، امام حسن، امام حسین، دختر ولی خدا (امام كاظم علیه السلام) ، خواهر ولی خدا (حضرت امام رضا علیه السلام) و عمّه ولی خدا (امام جواد علیهم السلام) معرفی شده است، این مطلب تنها حكایت از شرافت خانوادگی او نیست، بلكه علاوه بر آن بیانگر آن است كه حضرت معصومه از نظر معنوی و مقامات عالی ملكوتی به راستی فرزند روح و جسم و مكتب پیامبر صلی الله علیه و آله و فاطمه علیهاالسلام و ائمه معصومین علیهم السلام می‌باشد و ویژگی‌های آن‌ها از جمله عصمت در وجودش متجلّی است.

2 ـ چگونه از دنیا رفت؟

آیا حضرت معصومه علیهاالسلام به مرگ طبیعی از دنیا رفت یا او را شهید كردند؟ آنچه را كه بیشتر تاریخ نویسان به آن تصریح نموده اند، این است كه حضرت معصومه در مسیر سفر از مدینه به خراسان وقتی به شهر ساوه رسید، مریض شد و از آن جا او را به قم آوردند و پس از 16 یا 17 روز، در تاریخ دهم یا دوازدهم ربیع الثانی سال 201 ه. ق در قم از دنیا رفت و او را در باغ بابلان (مكانی كه امروز مرقد مطهّر وی می‌باشد) به خاك سپردند. (7)
كمتر كسی به علّت بیماری وی اشاره نموده است و این مطلبی است كه جای تحقیق و دقّت بیشتری دارد.
آن گونه كه در بعضی از روایات و نقل‌های تاریخی آمده است، هنگامی كه كاروان حضرت معصومه علیهاالسلام و همراهانش به ساوه رسیدند، دشمنان خاندان نبوّت، به كاروان حمله كردند؛ هارون بن موسی به جعفر علیهماالسلام ـ برادر حضرت معصومه علیهاالسلام كه سرپرستی كاروان را به عهده داشت ـ شهید كردند و جمعی را مجروح نموده، و موجب پراكندگی آن‌ها شدند.
توسط زنی در غذای حضرت معصومه، زهر ریختند و به این ترتیب آن بانوی گرامی مسموم و بیمار شد!
تقاضا كرد او را به قم ببرند. وقتی به قم رسید، بعد از چند روزی به شهادت رسید. (8)
بنا بر نقل دیگری: در این جنگ نابرابر، هارون بن موسی بن جعفر علیهم السلام و سایر برادران و برادرزادگانِ حضرت معصومه كه 23 نفر بودند، كشته شدند و حضرت معصومه علیهاالسلام وقتی كه بدن‌های پاره پاره و غرق به خونِ آن‌ها را دید به شدّت غمگین شد و سخت بیمار گشت.
تقاضا كرد او را به قم ببرند. پس از 16 یا 17 روز سكونت در قم به لقاءالله پیوست. (9)

3 ـ قم چرا؟

هنگامی كه حضرت معصومه در ساوه بیمار شد چرا در همان جا بستری نشد و درخواست كردند تا او را به قم ببرند؟
این انتخاب دلائل متعددی دارد كه بعضی از آن‌ها از این قرار است:
الف ـ محیط ساوه در آن روز نسبت به خاندان رسالت نامساعد بود. (10)
ب ـ بنا بر روایات زیادی. قم مركز شیعیان و دوستداران اهل بیت علیهم السلام بود. در حدود سال (83 ه. ق) عبدالرحمن بن محمد بن اشعث همراه هفده نفر از علمای تابعین و شیعیان برجسته و پارسا، مانند: كمیل و سعید بن جبیر به قم آمدند و همگی در قریه جمكران سكونت نمودند.
پس از آن آل اشعر كه از مسلمانان معروف یمنی در كوفه بودند، در دو دهۀ آخر قرن اوّل به قم آمدند (11) و از آن تاریخ به بعد، قم پایگاه مهمّی از شیعیان و دوستداران اهل بیت گردید.
حضرت معصومه علیهاالسلام از پدرش امام كاظم علیه السلام چنین نقل كرده است: «پدرم فرمود: قم مركز شیعیان ما است».(12)
از این مهم تر، قم از زمان پیامبر گرامی اسلام صلی الله علیه و آله، یكی از شهرهای برگزیده دینی و مذهبی معرّفی شده بود.
انس بن مالك می‌گوید: «روزی در محضر رسول خدا صلی الله علیه و آله نشسته بودم، ناگاه حضرت علی علیه السلام به حضور آن حضرت آمد، پیامبر صلی الله علیه و آله از او استقبال گرمی نمود و پس از معانقه، بین دو چشم آن حضرت را بوسید، سپس فرمود: «ای علی! خداوند ولایت تو را بر آسمان‌ها عرضه كرد، آسمان هفتم برای پذیرش ولایت تو از آسمان‌های دیگر پیشی گرفت، خداوند آن را به عرش آراست. سپس آسمان چهارم پیشی گرفت، خداوند آن را به «بیت المعمور» آراست. سپس آسمان دنیا پیشی گرفت، خداوند آن را به ستارگان آراست. سپس مكه به پذیرش آن سبقت گرفت، خدواند آن را به «كعبه» آراست. سپس مدینه سبقت گرفت، خداوند آن را به وجود من آراست.
سپس كوفه سبقت گرفت، خداوند آن را به وجود تو آراست. سپس قم سبقت گرفت، خداوند آن را به وجود عرب (شیعه اشعری و…) آراست و از قم دری را به سوی بهشت گشود.» (13)
دقت در این روایت این مطلب را به خوبی بیان می‌كند كه محور تمام ارزش‌ها ولایت امیرالمؤمنین علی بن ابیطالب است، و اگر قم نیز ارزش دارد. به بركت وجود سلالۀ پاك امیرالمؤمنین و شیعیان و شیفتگان آن حضرت است.
باز در روایت آمده است كه حضرت علی علیه السلام به اهالی قم درود و سلام می‌فرستد و برای آن‌ها دعا می‌كند. (14)
امام صادق علیه السلام، قم را حرم اهل بیت دانسته خاك آن را پاك و پاكیزه معرّفی می‌نماید. (15)
امام كاظم علیه السلام قم را عشّ آل محمّد (آشیانه آل محمد صلی الله علیه و آله) می‌نامد و یكی از درهای بهشت را از آن اهل قم می‌داند.(16)
از همه مهم‌تر این كه امام صادق علیه السلام قبل از ولادت امام كاظم علیه السلام پدر بزرگوار حضرت معصومه علیهاالسلام خبر می‌دهد كه «بانویی از فرزندان من به نام «فاطمه» دختر موسی بن جعفر علیهماالسلام در آن جا (قم) رحلت می‌كند كه به شفاعت او همۀ شیعیان ما وارد بهشت می‌شوند».(17)
این به عنوان یكی از خبرهای غیبی در خاندان عصمت و طهارت مطرح بود و برای حضرت معصومه علیهاالسلام نیز معلوم بود كه باید تا قم بیاید. همان گونه كه در خاندان رسالت و امامت زمان و مكان شهادت ابا عبدالله الحسین علیه السلام معلوم بود.
علم به مكان و زمان شهادت تكلیف و وظیفه را ساقط نمی‌كند، بدین جهت، همان گونه كه امام حسین علیه السلام برای پایداری دین، از مدینه به مكه و كربلا هجرت نمود، حضرت معصومه علیهاالسلام نیز با علم به پایان كار این هجرت را انجام داد و وقتی به ساوه رسید و با آن حوادث روبرو شد، مسموم یا بیمار گردید.
به قم آمد و در آن جا به رحمت ایزدی پیوست.

ادامه »

نویسنده:محمد عابدی

امام حسن عسكری علیه السلام یازدهمین ستاره هدایتی است كه در آسمان امامت درخشید…

امام حسن عسكری علیه السلام یازدهمین ستاره هدایتی است كه در آسمان امامت درخشید و هدایت عملی مردم را عهده دار شد. از اینرو در كنار القاب متعدد آن حضرت كه هر یك گویای بعدی از شخصیت عظیم اوست، مانند: عسكری، رفیق، زكی، فاضل، امین، میمون، نقی، طاهر، مؤمن بالله، صادق، صامت، امین علی سر الله، علام، ولی الله، سراج اهل الجنة، خزانة الوصیین، (1) مضی، شافی، مرضی، خالص، خاص، تقی، شفیع، سخی، موفی و مستودع (2) ، ما با القابی چون: ناطق عن الله (3) ، مرشد الی الله (4) ، هادی و مهتدی (5)نیز رو به رو می شویم كه گویای همان وظیفه اصلی امامت (تداوم هدایتگری بشریت) است.
در این مقاله برگهایی از كارنامه هدایتگری حضرت را مرور می كنیم. تفاوت اساسی ائمه و پیامبر اكرم صلی الله علیه و آله در چگونگی هدایتگری و انجام رسالت قرآنی، به موضوع حاكمیت برمی گردد. ائمه به دلیل نداشتن حاكمیت با مشكلات بسیاری رویارو بودند. از این رو، وظیفه هدایتگری را با ابزارها و شیوه های بسیار متنوعی كه متناسب با شرایط عصر و زمان بود، به پیش می بردند. ناآرامی های داخلی در كنار اختناق، ویژگی عمده عصر امام عسكری است و آن حضرت در یكی از سخت ترین شرائط پیش آمده برای سلسله امامت، به هدایت امت می پرداخت.

جلوه های هدایت در سیره و سخن امام عسكری علیه السلام

1. هدایت با رفتار و كردار
كارآمدترین ابزار تاثیر در هدایت، رفتار و كردار هدایتگران است. این سخن از امام صادق علیه السلام را به یاد آوریم كه «كونوا دعاة للناس بغیر السنتكم؛ (6) مردم را با غیر زبان خود دعوت كنید..» و هر چه ایمان و عمل قوی تر شود، تاثیر پذیری مخاطبان فزون تر خواهد گشت و هر چه از میزان هماهنگی بین عمل هدایتگران و سخنان آنان كاسته شود، تاثیرپذیری مخاطبان نیز كاهش می یابد؛ لذا امام علی علیه السلام می فرمود: «ان الوعظ الذی لایمجه سمع ولایعدله نفع ما سكت عنه لسان القول ونطق به لسان الفعل؛ (7) اندرزی كه هیچ گوشی آن را ناخوش ندارد و هیچ سودی با آن برابری نكند، اندرزی است كه زبان گفتار در مورد آن ساكت و زبان رفتار به آن گویا باشد..» درخشنده ترین جلوه هدایت در سیره امام حسن عسكری علیه السلام نیز مربوط به همین نوع هدایت است.
شیخ مفید به نقل از محمد بن اسماعیل بن ابراهیم بن موسی بن جعفر می نویسد: زمانی كه ابومحمد صلی الله علیه و آله زندانی بود، عباسیان نزد صالح بن وصیف آمدند و گفتند بر او سخت بگیر! صالح گفت: چگونه چنین كنم! من دو نفر از بدترین انسانها را كه می شناختم، مامور او كردم، ولی آن دو حالا به عبادت و روزه روی آورده اند و در حدی عالی به آن پایبندند. صالح دستور داد آن دو را حاضر كنند و آن گاه پرسید: وای بر شما! چرا با این مرد چنین مهربانانه رفتار می كنید؟! گفتند: درباره مردی كه روزها را روزه می گیرد و تمام شب را به عبادت می گذراند! او ساكت است و عبادت می كند و هر لحظه به او می نگریم، لرزه به انداممان می افتد. عباسیان وقتی این سخنان را شنیدند، ناامید شدند و بازگشتند. (8)

باشكوه ترین جلوه هدایت از طریق رفتار عملی را به نقل از شیخ كلینی رحمه الله بشنویم كه می گوید: «ابومحمد علیه السلام نزد علی بن نارمش كه از كینه توزترین مردم نسبت به خاندان ابوطالب بود، زندانی شد. به او گفتند: با او [امام] سخت گیر باش! امام تنها یك روز نزد او بود كه علی بن نارمش تسلیم حضرت شد و چون تحت تاثیر امام بود، به چهره حضرت نمی نگریست. وی در حالی از نزد امام بیرون رفت كه با بصیرت ترین مردم بود و بیش از دیگران به عظمت و فضائل امام پی برده بود..» (9)

2. استفاده از شیوه نامحسوس
امام حسن عسكری علیه السلام به دلیل خفقان عصر، از شیوه های نامحسوس و پنهان بیشتر سود می برد و امور امت را مخفیانه اداره می كرد. گاه پیش می آمد كه بعد از سالها مردم و خلفا متوجه هدایت شدن مسیحیان و… می شدند. (10) زمانی به بازسازی روحی و اعتقادی هدایتگران شیعی می پرداخت و در مواقعی هم به كنترل و رفع نواقص كار آنان مشغول می شد.
محمد بن ربیع شائی می گفت: با یكی از ثنویها (11) در اهواز به بحث و مناظره پرداختم؛ در حالی كه تا حدودی تحت تاثیر سخنان آن شخص قرار گرفته بودم به سر من رای (سامرا) رفتم. در خانه احمد بن خصیب نشسته بودم كه امام ابومحمد علیه السلام را دیدم كه از حضور در جمع مردم به خانه اش باز می گشت. وقتی به نزدیكی من رسید، نگاهی به من كرد و با انگشت سبابه اش اشاره فرمود: احد، احد، فرد. (12)

3. استفاده از ظرفیتهای امامت
امام حسن عسكری علیه السلام از كرامت هم برای هدایت بهره می برد و به شیوه های گوناگون در تصحیح عقاید و هدایت امت می كوشید. علامه مجلسی از ادریس بن زیاد نقل می كند: درباره آنان (ائمه) خیلی تندروی می كردم. روزی برای دیدار ابومحمد علیه السلام روانه سامرا شدم و از شدت خستگی بر پلكان حمامی به خواب فرو رفتم. با ضربه عصای مخصوص ابومحمد علیه السلام بیدار شدم. ایشان را شناختم و بلند شدم. امام سوار بود و غلامان پیرامونش را گرفته بودند. پشت پا و زانوی حضرت را بوسیدم و این نخستین برخورد من با ایشان بود. به من فرمود: ای ادریس! «بل عباد مكرمون لایسبقونه بالقول وهم بامره یعملون.» ؛ (13) «بلكه آنان (فرشتگان) بندگان گرامی داشته شده اند و در گفتار بر او سبقت نمی گیرند و به فرمان وی عمل می كنند..» عرض كردم: مولای من، همین مطلب مرا بس است و تنها برای پرسیدن آن آمده بودم. (14)

4. پاسخ به شبهات
از دیگر جلوه های هدایت امام می توان به پاسخ گویی حضرت به پرسشها و شبهات پیرامون اعتقادات و مسائل دینی اشاره كرد. آن حضرت از این طریق پاسدار دین در برابر شبهات بود و گوهر بی غبار دین را در اختیار امت جدش رسول خدا صلی الله علیه و آله قرار می داد. ابوهاشم جعفری می گوید كه از امام پرسیدم: چرا ارث زن یك سهم و مرد دو سهم است؟ فرمود: چون جهاد و پرداخت مخارج به عهده زن نیست و نیز پرداخت دیه قتل خطا بر عهده مردان است و چیزی بر زن نیست. (15)
همین طور در نامه ای به اسحاق بن اسماعیل نیشابوری (از یاران حضرت) به شبهاتی پیرامون واجبات مالی (مانند خمس و زكات..) . پاسخ می دهد و می نویسد:
«به راستی كه خدا از منت و رحمتش، واجباتی را بر شما مقرر كرد، نه به خاطر نیازی كه به آنها داشت، بلكه به جهت محبت به شما - كه جز او شایسته پرستش نیست - تا بد را از خوب جدا كند و آنچه را در دل دارید، بیازماید و برای رسیدن به رحمت خدا بر همه سبقت گیرید و مایه تفاضل مقامهای بهشتی شما شود، لذا حج و عمره و اقامه نماز و پرداخت زكات و انجام روزه و پایبندی به ولایت را بر شما مقرر داشته است. برای فهمیدن فرائض دری را به سوی شما گشوده است و كلیدی برای رسیدن به آنها قرار داده است. اگر محمد صلی الله علیه و آله و اوصیای از فرزندانش نبودند، شما سرگردان می شدید و همچون حیوانات هیچ یك از واجبات را نمی دانستید. آیا برای ورود به شهر راهی جز دروازه وجود دارد؟ پس وقتی خدا بر شما با نصب امامان - پس از پیامبر - منت نهاد، در كتاب بزرگ خود فرمود: «الیوم اكملت لكم دینكم واتممت علیكم نعمتی ورضیت لكم الاسلام دینا» (16)، او همچنین برای اولیای خود بر شما حقوقی مقرر داشته كه شما را مامور به ادای آن فرموده است تا آنچه از همسر و اموال و خوردنی و آشامیدنی دارید، بر شما حلال باشد. خدا فرموده است: «قل لااسئلكم علیه اجرا الا المودة فی القربی.» (17) و بدانید هر كه بخل ورزد، به خود بخل ورزیده است و خدا بی نیاز است و شما نیازمندید…..» (18)

5. افشاگری برای حفظ دین
از فتنه هایی كه در عصر معتمد پیش آمد و كیان مسلمین را در خطر قرار داد، موضوع جاثلیق مسیحی بیش از همه مورد توجه بود؛ به گونه ای كه اسلام را در آستانه تزلزل قرار داد و اگر نبود افشاگری امام حسن علیه السلام، خطری بزرگ دین اسلام را به ورطه ذلت می كشاند. امام با اینكه مظلوم واقع شده و خلافت از وی دریغ شده و در اختیار عباسیان بو د، برای حفظ دین قیام كرد و چراغ هدایت را روشن نگاه داشت. ابن صباغ مالكی آورده است كه ابوهاشم گفت: زندانی شدن ابومحمد علیه السلام چندان نپایید كه مردم سر من رای (سامرا) دچار قحطی شدیدی شدند. معتمد علی الله، پسر متوكل، دستور داد مردم برای طلب باران از شهر بیرون روند. مردم سه روز طلب باران كردند، اما باران نیامد. روز چهارم چاثلیق مسیحی همراه مسیحیان و راهبان به صحرا رفت. راهبی میان آنان بود كه هر گاه دست به آسمان می گشود، باران سیل آسا می بارید. روز دوم هم به همین منظور بیرون رفتند و باران فراوانی بارید؛ چنان كه مردم سیراب شدند و درخواست كردند باران قطع شود. این ماجرا موجب شگفتی و تردید مسلمانان شد و گروهی به مسیحیت متمایل شدند. خلیفه شخصی را نزد صالح بن وصیف فرستاد و گفت: ابومحمد حسن بن علی را از زندان آزاد كن و او را نزد من بیاور. وقتی امام آمد، خلیفه گفت: امت محمد علیه السلام را از این هلاكت و بدبختی رها كن. امام فرمود: به آنها بگو فردا هم از شهر بیرون روند. خلیفه گفت: وقتی مردم از باران بی نیاز شده اند، برای چه بیرون بروند؟ فرمود: برای اینكه شك را از آنان بزدایم و از ورطه ای كه در آن گرفتار آمده و با آن عقل و اندیشه ساده لوحان را به تباهی كشیده اند رها سازم. به این ترتیب، روز بعد هم آنان بیرون رفتند و امام با جمعیتی انبوه از مسلمانان نیز از شهر خارج شد.

نصارا طبق معمول درخواست باران كردند و آن راهب دستهایش را به آسمان بلند كرد و نصارا و راهبان نیز دست به دعا برداشتند. همان زمان ابری پیدا شد و باران آمد. امام دستور داد دست راهب را بگیرند و آنچه در دست دارد، خارج سازند. وقتی چنین كردند، دیدند استخوانی میان انگشتان اوست. آن را گرفتند و نزد امام آوردند. حضرت آن را در پارچه ای پیچید و به راهب فرمود: حالا درخواست باران كن. او درخواست كرد، اما باران نیامد. بلكه ابرها هم كنار رفت و خورشید پیدا شد. مردم شگفت زده شدند و خلیفه از امام علت آن را پرسید، فرمود: در دست او قطعه ای از استخوان یكی از پیامبران خدا بود كه از قبور انبیا به دست آورده اند. هرگاه استخوان پیامبری زیر آسمان ظاهر شود، باران سیل آسا می بارد. مردم با گفتار امام آرام شدند و دلهاشان مطمئن شد. (19)

6. یادآوری سنتهای متروك
از دیگر شیوه های هدایت در سیره امام عسكری علیه السلام، بیان سنتهای متروك بود. آن حضرت با این شیوه، غبار غربت از احكام و فرائض الهی می زدود و آنها را بار دیگر به صحنه اجتماع می كشاند، شیوه ای كه در هر عصر و دوره ای هدایتگران الهی، موظف به پیگیری آن هستند. امام عسكری علیه السلام در حضور جمعی هفتاد نفری از زائران كربلا كه به مناسبت تولد حضرت حجت به سامرا و خانه حضرت آمده بودند، بی آنكه آنان بپرسند، فرمود: برخی از شما می خواهند درباره اختلاف بین شما و دشمنان خدا و ما كه اهل قبله و مسلمان هستند، بپرسند. از این رو، شما را در جریان آن اختلافها قرار می دهم و شما دقت كرده و بدان پی ببرید. گفتند: آری ای مولا! به خدا سوگند در نظر داشتیم همین مطلب را بپرسیم. فرمود: خدای عزوجل به رسولش وحی فرمود: تو و علی و فرزندان او را كه حجتهای من هستند و پیروان آنها را، به ده ویژگی اختصاص دادم:
1. پنجاه و یك ركعت نماز؛ 2. انگشتری به دست راست كردن؛ 3. تعقیب بعد از نماز؛ 4. اذان و اقامه را دو تا دو تا گفتن؛ 5. گفتن حی علی خیرالعمل؛ 6. بلند گفتن بسم الله الرحمن الرحیم؛ 7. قنوت در نماز؛ 8. خواندن نماز عصر هنگام آفتاب روشن و صاف (وسط روز) ؛ 9. خواندن نماز صبح هنگام دمیدن سپیده كه هوا هنوز تاریك است؛ 10. خضاب كردن موی سر و صورت.
آن مرد كه حق ما را غصب كرد، با گروه خود در نماز با ما به مخالفت پرداختند و عوض پنجاه و یك ركعت نماز در هر شبانه روز، نماز تراویح را در شبهای ماه رمضان قرار دادند و به جای تعقیب بعد از نماز، دست بر سینه گذاشتن را تشریع كردند و عوض انگشتر به دست راست كردن، آن را به دست چپ كردند. در اذان و اقامه عوض دو بار گفتن فقرات اقامه، فقط اقامه فرادا را انتخاب كردند و به جای «حی علی خیر العمل.» ، الصلوة خیر من النوم گفتند. عوض بلند گفتن «بسم الله الرحمن الرحیم.» ، آن را آهسته گفتند و قنوت را حذف كردند. نماز عصر را به خلاف زمانی كه هوا آفتابی و روشن و صاف است، هنگام زردی خواندند و نماز صبح را به جای سپیده صبح و تاریكی هوا، هنگام ناپدید شدن ستارگان خواندند و به جای خضاب كردن موی سر و صورت آن را رها كردند. بیشتر حاضران گفتند: ای سرور! شما غم و اندوه ما را برطرف ساختید. (20)
بعد از آن هم امام سنتهای متروك دیگری را یادآور شد و به بدعتهای جایگزین اشاره كرد. كه از جمله آنها، گفتن چهار تكبیر در نماز میت به جای پنج تكبیر بود.

ادامه »

حضرت عبدالعظيم حسني افتخار درك سه امام را داشته است: امام رضا، امام جواد و امام هادي عليهم السّلام

ایشان به خاطر محدوديتهاي اعمال شده از طرف حكومت عباسي، مدينه را ترك گفت، و ظاهراً براي ارتباط با امام هادي ـ عليه السّلام ـ به سامرّا رفت و بعد از مدتي به «ري» آمد.

عبدالعظيم در ري، وكيل امام هادي ـ عليه السّلام ـ بوده، و با وجود او نيازي نبود تا شيعيان، براي پاسخ به سؤالاتشان، جان خويش را به خطر انداخته و به سامرّا بروند.

امام هادي عليه السّلام در فضيلت زيارت قبر عبدالعظيم حسني وارد شده كه: «شخصي از شيعيان ري به حضور امام هادي رسيد، حضرت به او فرمود: كجا بودي؟ او گفت: به زيارت امام حسين رفته بودم. امام فرمودند:«اگر قبر عبدالعظيم راـكه درجوار شماستـزيارت كنيد،مانندآن است كه قبرحسين رازيارت كرده باشيد.

ثواب زيارت قبر عبدالعظيم حسني، گويا با ثواب زيارت ابي عبدالله برابري مي كند.چراكه عبدالعظيم حسني، عمر خويش را در راه اعتلاي فرهنگ قرآن واهلبيت سپري كرد.

به گزارش خبرگزاری«حوزه»، پیام تسلیت مرکزمدیریت حوزه های علمیه خواهران در پی ارتحال آیت الله محمدعلی شرعی به این شرح است:

بسم الله الرحمن الرحیم
انا لله و انا الیه راجعون
قال رسول الله صلی الله علیه وآله و سلم :
اذا مات العالم ثلم فی الاسلام ثلمه لا یسدها شی

خبر ارتحال عالم عامل و ربانی ، مجاهد خستگی ناپذیر، اسوه زهد و تقوا ، بنیانگذار و موسس حوزه های علمیه خواهران ، ابو الشهید مرحوم آیت الله حاج شیخ محمد علی شرعی موجب تالم و تاثر شدید گردید.
آیت الله شرعی که پرورش یافته محضر بزرگانی همچون حضرات آیات بروجردی ، امام خمینی ، صدر ، خوانساری ، اراکی و گلپایگانی رحمت الله علیهم اجمعین بود از معدود دانشوران حوزوي است كه عمر با بركت وي در نشر و گسترش معارف خاندان عصمت و طهارت علیهم السلام و ارائه خدمات گوناگون فرهنگي، علمي، سياسي و اجتماعي و تربيتي سپري شده است .

آن مرحوم در کنار تدریس دروس عالی حوزوی جهت ایجاد تشكيلات منسجم در حوزه هاي علميه براي ارتقاي وضعيت علمي و آموزشي طلاب و فراهم نمودن زمينه هاي لازم در مبارزه با رژیم طاغوت، مدیریت مدرسه رضویه را بر عهده گرفت و سالهاي متمادي در آنجا به كار و تلاش پرداخت. مبارزه با جریانهای انحرافی وابسته به فرهنگ غرب بویژه وهابیت در آن زمان ، رفع شبهات از اذهان طلاب گرامی و هزاران برنامه مرتب و منظم فرهنگی را میتوان از شاخصه های آن فقید سعید دانست.

آن مرحوم را میتوان به حق يكي‌ از چهره‌هاي‌ سياسي‌ و فرهنگي‌ معاصر دانست‌. مبارزه‌ مداوم‌ وي‌ بر عليه‌ نظام‌ طاغوت‌ موجب‌ شد تا در عاشوراي‌ سال‌ 1342 ‌ دستگير و به زندان رود و شکنجه های متعددی را متحمل گردد .

هم بند شدن در زندان با بزرگانی همچون آية‌الله‌ بهاءالدين‌ محلاتي‌، آية‌الله‌ خادمي‌ اصفهاني‌، شهید مطهری شهید هاشمی نژاد و آیت الله فلسفی ثمرات ‌بسياري‌ براي‌ نهضت‌ و مردم‌ را در پي‌ داشت‌.

انتشار و تکثیر وسیع سخنرانيها و اعلامیه های رهبر کبیر انقلاب حضرت امام خمینی‌ (قدس الله نفسه الزکیه ) در ميان‌ افراد انقلابي‌ مخصوصا چاپ‌ و نشر سخنراني‌ مشهور حضرت‌ امام‌ (قدس الله نفسه الزکیه) در پانزدهم‌ خرداد سال 1342 از فعالیتهای مهم ایشان در دوران خفقان بود.
پس از انقلاب همراهی و همگامی آن مرحوم با حضرت امام رحمت الله علیه و بعد از ایشان تبعیت از مقام معظم رهبری حضرت آیت الله العظمی امام خامنه ای مدظله العالی، ولایتمداری ایشان را به خوبی ثابت نمود

اعتماد بالای علماء و مراجع بزرگوار بویژه مقام معظم رهبری مد ظله العالی به وی آن مرحوم را در جمله فعال ترین عضو تاثیر گذار در جامعه محترم مدرسین قرار داد که اثرات آن همیشه ماندگار و جاودان می باشد.
تنها گوشه ای از خدمات ماندگار آن فقید سعید را میتوان ، حضور و تاثیر گذاری در عرصه های بزرگ انقلاب ، تاسیس موسسات فرهنگی بزرگ و

مختلف همچون موسسه عاشورا ، حمایت گسترده در جهاد مدرسه سازی و ساخت مدارس آموزش و پرورش ، حمایت گسترده در ساخت منازل مسکونی و اهداء به مستمندان و مستحقان ، تاسیس حسینیه با عظمت شهدا در قم ، تاسیس مصلی بزرگ قم ، تاسیس درمانگاه تخصصی مصلی در قم ، تاسیس دانشگاه بزرگ فاطمیه جهت پرورش دکتر و متخصص ویژه بانوان ، تاسیس جامعه اسلامی ناصحین ، حضور دو دوره در مجلس شورای اسلامی بعنوان نماینده مردم ولایتمدار و شریف قم ، ریاست کمیسیون اصل نود ، فعالیت گسترده در امور عمرانی استان قم ، تاسیس دانشگاه پیام نور و هزاران کار عام المنفعه دانست .

عشق به اهل بیت عصمت و طهارت علیهم السلام بویژه حضرت ابا عبد الله الحسین علیه السلام آنقدر در ایشان مشهود بود که با شنیدن نام سرور و سالار شهیدان از خود بیخود میشد و در این راه والا و ارزشمند فرزند عزیز و بزرگوارش شهید حجت الاسلام والمسلمین محمد تقی شرعی را تقدیم اسلام و قرآن نمود.

یکی از بارزترین باقیات الصالحات آن عزیز را میتوان تاسیس حوزه های علمیه خواهران در سراسر کشور اسلامی و جامعه الزهرا سلام الله علیها در قم دانست که امروزه با عمر کوتاه بیست ساله ده ها هزار خواهر عالمه و فاضله را تحویل جامعه بزرگ دینی داده است .
مرکز مدیریت حوزه های علمیه خواهران ارتحال این عالم عامل و مجاهد نستوه را به محضر مقدس حضرت ولی عصر عجل الله تعالی فرجه الشریف ، مقام معظم رهبری مدظله العالی ، مراجع عظام تقلید دامت برکاتهم علماء و حوزه های علمیه دامت تاییداتهم و بیت مکرم و معزز شرعی تسلیت می گوید.

حضرت عبدالعظيم حسنى (عليه‌السلام)در چهارم ربيع الثانى سال 172 هجرى در شهر مدينه چشم به جهان گشود. ايشان فرزند عبدالله بن علي،‌از نوادگان امام حسن مجتبى (عليه‌السلام) است كه نسبتش با چهار واسطه به آن حضرت مي‌رسد.[1]

عبدالعظيم ‌از دانشمندان شيعه و از راويان حديث ائمه معصومين (عليهم‌السلام) و نيز از چهره‌هاى بسيار محبوب و مورد اعتماد نزد اهل بيت عصمت و طهارت(عليهم‌السلام) به شمار مي‌رفت. دوران وى گرچه عصر حاكميت عباسيان و ايجاد خفقان و سختگيرى نسبت به شيعيان بود, ‌ولى مدافعان دين و حافظان مكتب كه روايات امامان را ثبت و نقل مي‌كردند نقش عمده‌اى در پاسدارى و صيانت از فرهنگ والاى اهل بيت (عليهم‌السلام) داشتند و اين بزرگوار يكى از سنگربانان عقيده تابناك تشيع محسوب مي‌شد كه در حفظ و انتشار سخنان ائمه اطهار (عليهم‌السلام) سخت كوشا بود. ستايشهاى فراوان ائمه (عليهم‌السلام) از وي, نشان دهنده‌ى شخصيت والاى علمى و معنوى وى مي‌باشد.

« شيخ محمد شريف رازي» پيرامون ادب حضرت عبدالعظيم (عليه‌السلام) نسبت به ساحت ائمه معصومين (عليهم‌السلام) چنين مي‌نويسد: « رفتار و عادت كريمانه حضرت عبدالعظيم(عليه‌السلام) اين بود كه هر وقت وارد مجلس حضرت امام جواد يا امام هادي(عليها‌السلام) مي‌شد با كمال ادب و خضوع و غايت حيا و تواضع در حاليكه دست‌هاى خود را از ردا بيرون آورده بود،‌با كمال ادب به محضر آن امام سلام مي‌كرد و امام پس از جواب سلام، او را نزديك خود مي‌خواند و در كنار خويش مي‌نشاند؛ به حدّى كه زانوى مباركش به زانوى مبارك امام مي‌چسبيد و امام كاملاً از احوال او سؤال مي‌كرد كه اين موجب غبطه ديگران مي‌شد.»[2]

شيخ صدوق «رحمت الله عليه» در كتاب « كمال‌الدين» مي‌نويسد: وقتى كه حضرت عبدالعظيم (عليه‌السلام) خدمت امام هادي(عليه‌السلام) مشرف شد و عقايد خود را اظهار نمود،‌امام فرمودند: ‌تو از دوستان حقيقى ما هستي.[3]

مؤلف كتاب «جنة النعيم» مي‌گويد: شخصى به نام ابا حماد رازى ـ از شيعيان و مواليان شهر رى ـ با وجود مشكلات آن زمان به سامراء‌ رفت و خدمت امام زمانش حضرت على النقى (عليه‌السلام) رسيد و مسائلى را پرسيد. ‌امام ضمن پاسخ به مسائل او فرمود:« اى ابا حماد! هر گاه مشكلى از امور دينى برايت پيش آمد،‌جواب مشكل خود را از عبدالعظيم حسنى بخواه و سلام مرا به او برسان».[4]

در فضيلت زيارت مرقد حضرت عبدالعظيم حسني(عليه‌السلام) به اين روايت بسنده مي‌كنيم: مردى از اهل ري، خدمت امام هادي(عليه‌السلام) رسيد. امام از او پرسيدند،‌كجا بودي؟ گفت به زيارت سيدالشهدا(عليه‌السلام) رفته بودم. ‌حضرت فرمودند:‌ بدانكه اگر قبر عبدالعظيم حسني(عليه‌السلام) را زيارت كنى گويا حسين بن علي(عليه‌السلام) را زيارت كرده‌اي.[5]

امام رضا(عليه‌السلام)خطاب به حضرت عبدالعظيم حسنى چنين فرمودند: « اى عبدالعظيم! سلام مرا به دوستانم برسان و به آنان بگو كه شيطان را به خودشان راه ندهند. آنان را به راستگويى و امانت دارى و سكوت و ترك مجادله در كارهاى بيهوده و ديدار و توجه به يكديگر سفارش كن،‌چرا كه اينها مايه نزديك شدن به من است».[6]

ادامه »