ارزش پرستاری
پرستاری از منظر اسلام آنچنان ارزشمند است كه حضرت خاتم الانبیاء صلی الله علیه و آله پرستاران راستین را دوستان پیامبران الهی قلمداد كرده، می فرماید: «من قام علی مریض یوما ولیلة بعثه الله مع ابراهیم الخلیل فجاز علی الصراط كالبرق الخاطف اللامع؛ (5) كسی كه یك شبانه روز از بیماری پرستاری كند، خداوند او را با ابراهیم خلیل علیه السلام محشور خواهد كرد و او همانند برق خیره كننده و درخشان از صراط عبور می كند.»
پیامبر اكرم صلی الله علیه و آله در سخن دیگری می فرماید:
«من اعان ضعیفا فی بدنه علی امره اعانه الله علی امره ونصب له فی القیامة ملائكة یعینونه علی قطع تلك الاهوال وعبور تلك الخنادق من النار حتی لاتصیبه من دخانها ولاسمومها وعلی عبور الصراط الی الجنة سالما آمنا؛ (6) هر كس به یك ناتوان جسمی یاری كند، خداوند او را در كارهایش یاری خواهد كرد و در روز قیامت فرشتگانی را می گمارد تا او را در پیمودن اهوال قیامت و عبور از گودالهای آتش - بدون اینكه آسیبی از دودها و سموم آن به او برسد - و در گذشتن از صراط به سوی بهشت او را با سلامت كامل و امنیت یاری دهند.»
اساسا اگر پرستار به وظایف محوله خود به درستی اقدام نماید و در رفع نیازهای بیمار از كوششهای لاز م فروگذاری نكند، مورد رحمت خداوند قرار می گیرد و با این خدمت پسندیده، گناهانش پاك می شود. رسول گرامی اسلام فرمودند: «من سعی لمریض فی حاجة قضاها، خرج من ذنوبه، كیوم ولدته امه؛ (7) هر كس در رفع نیازهای بیماری بكوشد، از گناهانش پاك می شود همانند روزی كه مادرش او را به دنیا آورد.»
در اینجا به برخی از وظایف پرستاران اشاره می كنیم:
الف. تغذیه مناسب بیمار
شخص بیمار براساس روحیه آسیب پذیر خود، نیاز به رسیدگی و دلجویی و پذیرایی دارد، و ممكن است خوردنیهای متنوعی را بخواهد. از منظر رسول اكرم صلی الله علیه و آله پرستار بیمار اگر غذاها و خوردنیهای دل خواه مریض را تهیه كرده و به وی بخوراند، در زمره بهشتیان خواهد بود. پیامبر اكرم صلی الله علیه و آله فرمودند: «من اطعم مریضا شهوته اطعمه الله من ثمار الجنة؛ (8) هر كس غذای دلخواه مریض را به او بخوراند، خداوند از میوه های بهشت به او می خوراند.»
ب. شرح داروهای مریض
معمولا بیمار در اثر ناراحتی فكری و روحی نمی تواند داروهای خود را كاملا بشناسد و در وقت معین از آن استفاده كند. چه زیباست كه پزشكان محترم و پرستاران بزرگوار به طور كامل چگونگی استفاده از داروها و منافع و عوارض آنرا به مریض شرح دهند. حضرت عیسی علیه السلام می فرماید: «یلتذ المریض نعت الطبیب العالم بما یرجو فیه من الشفاء؛ (9) بیمار از شنیدن توصیفهای پزشك حاذق و شفابخش بودن داروها لذت می برد.»
ج. تقویت روحیه بیمار
رفع نگرانیها و احساسات منفی بیمار از جمله امور مهمی است كه در سرعت بخشیدن به سلامتی و بهبودی او مؤثر است؛ همچنانكه تشدید احساسات منفی و از دست دادن امید به آینده ای بهتر، بیماری او را مضاعف خواهد كرد. پرستار موفق سعی می كند خود را غمخوار و محرم راز بیمار قرار دهد. او با برقراری ارتباطات عاطفی و كلامی مثبت و خدمات شایسته می تواند اعتماد بیمار را جلب كرده و مونس تنهاییهای وی باشد، و در آن لحظات حساس و بحرانی كه زمینه و فضای مناسب فراهم است، با شیوه های مختلف بیمار را بنوازد و با لحن كلامی مهربان و عاطفی از انبوه ناراحتیهای وی بكاهد. ارشاد و هدایت بیمار، امیدوار كردن او به آینده ای بهتر و شنیدن درد دلهای وی، از جمله امور مثبتی است كه یك پرستار و یا پزشك می تواند از آنها استفاده كرده و از آن نتیجه مطلوب دریافت دارد. پیامبر بزرگوار اسلام صلی الله علیه و آله فرمودند: «اذا دخلتم علی المریض فنفسوا له فی الاجل - فان ذلك لایرد شیئا - وهو یطیب النفس؛ (10) هنگامی كه نزد بیمار می روید او را به زنده ماندن امیدوار كنید - هر چند این كار چیزی را برنمی گرداند - اما در شادمانی روح اش تاثیر دارد.»
د. رعایت حال بیمار
پرستار وظیفه شناس همواره تلاش می كند تا بیمار خود را در راحتی و آسایش نگه دارد، او با سخنان نسنجیده و كارهای ناشایست، بیمار را نمی رنجاند. با رسیدگی به موقع، خورانیدن داروها، دادن غذاهای شفابخش، به بهبودی مریض سرعت می بخشد. او گفتار رسول خدا صلی الله علیه و آله را نصب العین خود قرار می دهد كه در این مورد فرموده است: «لا تؤذوه ولاتضجروه؛ (11) [بیمار را اذیت نكنید و دلتنگ و غمگین نسازید.»
شخص بیمار به جهت مشكلات خاصی كه دارد ممكن است به بهانه های مختلف و با كوچك ترین ناراحتی خشمگین شود. پرستاران آگاه و با تجربه این نكته را در نظر داشته و به سخن امام صادق علیه السلام جامه عمل می پوشانند كه فرمودند: «لاتغیضوه؛ (12) بیمار را خشمگین [و عصبانی] نكنید.»
نشستن طولانی نزد مریض، سؤالهای مكرر (به غیر از پرسشهای ضروری پزشكی) ، اعتنا نكردن به خواسته ها و نیازهای وی، و او را به حال خود رها كردن، از جمله عوامل خشم بیمار است.
اگر بیمار را ناراحت كنیم ممكن است او وادار به نفرین شود و دعای بیمار از جمله دعاهایی است كه سریعا مستجاب می شود. امام صادق علیه السلام فرمودند: «ثلاثة دعوتهم مستجابة؛ الحاج والغازی والمریض، فلا تغیظوه ولاتضجروه؛ دعای سه نفر مستجاب است؛ زائر خانه خدا، مجاهد در راه خدا و بیمار؛ مواظب باشید كه او را عصبانی و دلتنگ نكنید.»
آرزو دارم كه گر گل نیستم خاری نباشم // باربرداری زدوشی نیستم باری نباشم
ه. درخواست دعا از بیمار
پرستاران می توانند برای حل مشكلاتشان از بیماران تحت مراقبت خود، التماس دعا كنند و مطمئن باشند كه آنان به خدا نزدیك ترند. امام صادق علیه السلام فرمود: «هرگاه یكی از شما از برادر بیمارتان عیادت نمود، از او التماس دعا نماید؛ چرا كه دعای شخص با ایمانی كه در حال بیماری است همانند دعای ملائكه پذیرفته می شود.» (13)
از منظر فرهنگ وحیانی اهل بیت علیهم السلام ایام بیماری فرصت مناسبی برای تصفیه باطن، توبه از گناهان و رسیدن به خواسته های مشروع، تفكر در زندگی گذشته و قدردانی از سلامتی و اندیشیدن به آفریدگار جهان و نعمتهای فراوان اوست. رسول بزرگوار اسلام صلی الله علیه و آله این حقیقت را این گونه به سلمان فارسی توضیح داد: «ای سلمان! بیماری تو آثار مثبت و خوبی برایت دارد، تو در حال بیماری همواره به یاد خدا هستی، دعای تو در آن حال پذیرفته است و بیماری، تو را از گناهان پاك می كند.» (14)
و. دعا برای شفای بیمار
پرستاران دلسوز، افزون بر كوششهای ظاهری و خدمات معمولی می توانند برای بهبودی و شفای بیمار دعا كنند و با این عمل رضایت خداوند را جلب كرده، دل بیمار را به دست آورده و در شفای او شریك باشند. پیامبر گرامی اسلام صلی الله علیه و آله در عرصه خدمت به بیماران پیشگام بود، از آنان دلجویی می كرد، گاهی پرستاری آنان را به عهده می گرفت و برای سلامتی شان دعا می كرد. امام علی علیه السلام نقل می كند: شبی بیمار شدم، پیامبر اكرم صلی الله علیه و آله آن شب از من مراقبت و پرستاری كرد و تا طلوع صبح مواظب حال من بود. آنگاه در مسجد با اصحاب نماز جماعت به جای آورد و در حق من دعا كرد: «اللهم اشف علیا وعافه فانه اسهرنی اللیلة مما به؛ (15) خدایا! علی را شفا ده و سلامتی بخش كه به خاطربیماریش امشب تا صبح نخوابیده ام.»
صفحات: 1· 2
آخرین نظرات