فصل اول : نصوص و ادله ى امامت
پيش درآمدى بر بحث امامت امام جواد عليه السلام
امامت و جانشينى پيامبر اكرم صلى الله عليه و آله و سلم ، همانگونه كه قرآن كريم معرفى فرموده است ، مقام و منصبى الهى مى باشد، و كسانى كه از نيروى عصمت بهره مند باشند شايستگى احراز اين مقام رفيع را خواهند داشت انما و ليكم الله ورسوله و الذين ءامنو الذين يقيمون الصلوة و يؤ تون الزكوة و هم ركعون (74). ((ولى شما تنها خدا و پيامبر اوست و كسانى كه ايمان آورده اند، همان كسانى كه نماز بر پا مى دارند و در حال ركوع زكات مى دهند)).
از اين رو پيروان مكتب غنى تشيع ، به پيروى از نصوص فراوان قرآن و راهنمايى شخص نبى اكرم صلى الله عليه و آله و صلم معتقداند، كه خليفه و جانشين پس از آن حضرت ، بايستى از جانب وى و خداوند متعال تعيين شود.
زيرا از جمله وظايف مهم امامان معصوم ، و رهبران دينى جامعه ى انسانى ، دستگيرى ، هدايت و نشان دادن خط سير كمال ، به موجودى رنجور و مطيع هوى و هوس به نام انسان مى باشد.
بسيار واضح و روشن است كه ايفاى نقش مثبت و موفق در چنين مسئوليت سنگينى ، مستلزم بهره مندى از منبع پر فيض و جاودانه ى وحى الهى ، و دارا بودن اوصاف بلند معنوى مى باشد، بدين جهت خداوند در آيات متعددى به بررسى ويژگى هاى رهبران دينى مى پردازد.
و جعلنا منهم اءئمة يهدون باءمرنا لما صبروا و كانوا باءيتنا يوقنون (75)
((و چون شكيبايى كردند و به آيات ما يقين داشتند، برخى از آنان را پيشوايانى قرار داديم كه به فرمان ما (مردم را) هدايت مى كردند)).
در آيه ى شريفه ى فوق به ويژگى ها و اختصاصات و مراتب عقلى و روحى امام و رهبر دينى اشاره شده است .
مرتبه ى اول : تبليغ و ارشاد و راهنمايى مردم بر اساس حكم و دستور خداوند است ، و سپس صبر و پايدارى در جهت رسيدن به هدف . و صبر به معناى كنترل هواها و خواهش هاى درونى انسان است و مبلغ كسى است كه سختى ها و دشوارى هاى راه را شناخته و آنها را مانع حركت و پيشرفت خويش نداند.
مرتبه ى دوم : اعتقاد و يقين كامل به وعده هاى الهى ، و داشتن ضميرى آرام است .
امام و رهبر دينى مردم از جهت عقيده و ايمان به خدا و اطاعت از دستورات او از ديگران بايد برتر باشد. و او كسى است كه در هيچ لحظه اى از حيات و زندگى شك و شبهه اى در مخلوق بودن عالم و همه ى موجودات نداشته و ندارد.
چنين شخصى را خداوند شايسته آن مى داند كه هادى و رهبر مردم باشد و او جز فرد صاحب مقام عصمت نمى تواند باشد ، زيرا قرآن وظيفه ى مردم در برابر رهبران دينى را اين گونه بيان مى كند وما ءاتئكم الرّسول فخذوه وما نهئكم عنه فانتهوا واتّقوالله إ نّ الله شديد العقاب (76) ((و آنچه را فرستاده (او) به شما نشان داد، آن را بگيريد و از آنچه شما را باز داشت ، باز ايستيد و از خدا پروا بداريد كه خدا سخت كيفر است )).
با سير و تتبع در تاريخ زندگى افتخارآميز رسول خدا صلى الله عليه و آله و سلم خصوصا دوران 23 ساله رسالت وى ، به صحنه هاى پرشورى بر مى خوريم كه آن حضرت به مناسبتها و بهانه هاى گوناگون ، امر امامت و رهبرى پس از خويش را به روشنى بيان فرموده است ؛ او كه با الهام از تعاليم وحى و دستورات حضرت سبحان ، به روشنى مى ديد كه فرداى پس از وى آبستن چه حوادثى است ، احساس اين مسئوليت در وجود او زنده مى شد كه امامت اسلام را از آن آگاه ، و صراط مستقيم هدايت را فرا روى آنان قرار دهد، تا به ضلالت و گمراهى نروند.
چونانكه در واپسين روزهاى عمر پر بركتش جهت زيارت كعبه ى معبود و مقصود عازم حج گشته ، و در بازگشت از اين سفر معنوى ، در سرزمينى به نام غدير خم ماءمور شد تا بعثت را به كمال ، و امت را به هدايت و طريق مستقيم امامت رهنمون گرداند، از اين روى در ميان هزاران زائر بيت الله الحرام كه از سرزمين هاى دور و نزديك ، به دستور وى در آن اجتماع نموده بودند، پس از حمد و ستايش الهى آخرين بركات معنوى خويش را بر زبان جارى كرده و فرمودكاءنى قد دعيت فاءجبت ، انى قد تركت فيكم الثقلين اءحدهما اءكبر من الاخر: كتاب الله و عترتى ، فانظروا كيف تخلفونى فيهما، فانهما لن يفترقا حتى يردا على الحوض ، ثم قال : ان الله عزوجل مولاى و اءنا مولى كل مؤ من ، ثم اخذ بيد على رضى الله عنه فقال : من كنت مولاه فهذا وليه ، اللهم وال من والاه و عاد من عاداه (77)
((پيمانه ى عمر من پر شده ، و به زودى از ميان شما خواهم رفت ، كتاب خدا و عترتم را كه دو چيز ارزشمند هستند، به عنوان دو يادگار در ميان شما مى گذارم ؛ اين دو هيچگاه از يكديگر جدا نخواهند شد تا روزى كه در كنار حوض كوثر بر من وارد شوند؛ سپس فرمود: خداوند مولاى من ، و من مولاى همه ى مومنين هستم ))
فضايل و مناقب امام جواد عليه السلام
آخرین نظرات